Nie żyje Jerzy Gruza, reżyser kultowych seriali „Czterdziestolatek” i „Wojna domowa”

Jerzy Gruza odszedł w niedzielę. Stowarzyszenie Filmowców Polskich poinformowało:

Dziś w nocy zmarł Jerzy Gruza… miał 87 lat. Reżyser i scenarzysta filmowy, telewizyjny i teatralny, aktor. Wieloletni członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich mocno zaangażowany w sprawy środowiska filmowego. Był twórcą niezapomnianych seriali i filmów m.in. „Wojny domowej”, „Czterdziestolatka”, „Dzięcioła”, „Pierścienia i Róży”, „Alicji” czy „Przeprowadzki”. Podczas 42. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni Jerzy Gruza otrzymał "Platynowe Lwy" za całokształt twórczości.

AKPA

Reżyser urodził się 4 kwietnia 1932 roku w Warszawie.

Kim był?

Jerzy Gruza ukończył studia na Wydziale Reżyserii PWSFTViT w Łodzi. Po ich ukończeniu związał się z Telewizją Polską, gdzie w latach 1955-83 zajmował się tworzeniem programów muzycznych oraz rozrywkowych, jak np. „Poznajmy się” czy „Małżeństwo doskonałe”. Reżyserował także spektakle Teatru Telewizji. W latach 1983-1991 pełnił funkcję dyrektora Teatru Muzycznego w Gdyni. Szczególnie zasłynął jako twórca popularnych produkcji, takich jak: „Przeprowadzka”, „Dzięcioł”, „Alicja”, „Wojna domowa”, „Czterdziestolatek”, „Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy”, „Motylem jestem, czyli romans czterdziestolatka”, „Czterdziestolatek 20 lat później”, „Gosia i Małgosia” oraz „Pierścień i róża”. Reżyser od początku interesował się komedią, zwłaszcza taką, która dawała widzom do myślenia na temat ówczesnej rzeczywistości. W swoich serialach umiejętnie ukrywał przed cenzurą treści, które były nieodpowiednie z punktu widzenia PRL-owskiej władzy. Jak sam mówił o swojej twórczości: „Chodziło nam, żeby pokazać życie w pigułce, ale trochę je podrasować". Rzecznik Stowarzyszenia Filmowców Polskich podkreślił:

Tworzył komedie dla publiczności, która potrafi czytać między wierszami. Zresztą żeby przemycić jakieś głębsze prawdy nie mógł postępować inaczej, ponieważ cały czas istniała cenzura. Tak było i z „Wojną domową" i z „Czterdziestolatkiem". „Wojnę domową" pisał razem z Mirą Michałowską (pseud. Zientarowa), której fenomenalne felietony stały się podstawą scenariusza.

Nieoceniony komentator

Rzecznik SFP zaznaczył również, że Jerzy Gruza był „nieocenionym komentatorem, a także kronikarzem życia artystycznego i towarzyskiego w Polsce". Poświęcił temu liczne felietony, wspomnienia oraz opowiadania. Zostały one opublikowane w takich tomach, jak: „40 lat minęło jak jeden dzień" (1998), „Telewizyjny alfabet wspomnień w porządku niealfabetycznym" (2000), „Człowiek z wieszakiem. Życie zawodowe i towarzyskie" (2003), „Pasaże warszawskie" (2004), „Stolik. Anegdoty, plotki, donosy” (2010), „Rok osła. Anegdoty, opowiadania, podsłuchy" (2011), „Najpiękniejsza. Opowiadania z nieoczekiwanym zakończeniem" (2011), „Głową o stolik. Kronika wypadków medialnych" (2013), „Pożegnanie z karnawałem" (2014). Jego felietony ukazywały się także w „Magazynie Filmowym Stowarzyszenia Filmowców Polskich".

Jerzy Gruza za całokształt twórczości otrzymał Nagrodę Honorową Jańca Wodnika podczas 22. Ogólnopolskiego Festiwalu Sztuki Filmowej „Prowincjonalia 2015". W 2017 roku podczas 42. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni otrzymał z tego samego tytułu nagrodę „Platynowe Lwy".